Hoe life events je lichaam en je veerkracht beïnvloeden
Life events versnellen veroudering en beïnvloeden hoop en welzijn; preventie op werk maakt écht verschil.
Lees meer
In 2023 promoveerde demograaf Lluís Mangot Sala aan de Rijksuniversiteit Groningen met zijn proefschrift Disruptive life events and health, over de impact van ingrijpende gebeurtenissen op gezondheid in een groot Nederlands cohort. In 2025 verscheen in het tijdschrift Frontiers in Public Health een Chinees onderzoek van Lijun Liu en collega’s naar de invloed van life events en sociale steun op de kwaliteit van leven van ouderen op het platteland. Samen laten deze twee studies zien hoe levensgebeurtenissen onze gezondheid raken en hoe sociale steun kan beschermen, juist bij mensen die kwetsbaar zijn.
In deze blog leggen we uit wat deze onderzoeken laten zien, waarom begrippen als life events, kwaliteit van leven en sociale steun belangrijk zijn en wat dit betekent voor preventie en de werkvloer.
De Spaanse onderzoeker Lluís Mangot Sala werkte tijdens zijn promotie bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut en de Rijksuniversiteit Groningen. Hij gebruikt grote Nederlandse populatie onderzoeken om te volgen wat er met mensen gebeurt als hun leven plots verandert, bijvoorbeeld door werkloosheid of de coronapandemie. In zijn proefschrift kijkt hij niet naar één moment, maar naar gezondheidsontwikkelingen over meerdere jaren. Dat maakt goed zichtbaar hoe effecten zich langzaam opstapelen.
In de samenvatting van zijn proefschrift beschrijft hij waarom hij naar life events kijkt.
Hij schrijft: “Events that happen in individuals’ lives can have far-reaching consequences in many different life domains, for instance on one’s health and health behaviours.”
Dit citaat laat zien dat hij gezondheid niet los ziet van iemands levensloop. Wat mensen meemaken in werk, relaties of familie, sijpelt door in hun lichaam en gedrag.
In één van de stellingen bij zijn proefschrift vat Mangot Sala zijn belangrijkste boodschapk rachtig samen. Hij is dan promovendus bij de Rijksuniversiteit Groningen en onderzoekt vooral de gevolgen van werkloosheid en de coronapandemie op gezondheid. De stellingen laten zien wat hij na jaren onderzoek als kern vindt. Ze zijn bedoeld om beleid en publiek aan het denken te zetten.
Hij schrijft daarover: “Both unwanted unemployment, as well as the Covid-19 pandemic, are disruptive events that have a clear impact on health and health behaviours.
Met andere woorden: zowel onvrijwillige werkloosheid als een wereldwijde gezondheidscrisis zijn gebeurtenissen die het dagelijks leven ontwrichten en duidelijke sporen nalaten in lichaam en gedrag.
In een toelichting op zijn onderzoek beschrijft hij wat er precies misgaat bij mensen die langer zonder werk zitten. Hij werkt met gegevens uit de noordelijke provincies van Nederland en volgt mensen door de tijd heen. Daaruit blijkt dat niet elke periode zonder werk even zwaar doorweegt. Duur en herhaling maken uit.
In de samenvatting staat dan ook: “Results show that individuals who were unemployed for more than a few months, or several times, had higher risk of abusing alcohol (binge drinking).”
Dit laat zien dat ontwrichtende life events niet alleen zorgen voor stress, maar ook voor ongezonder gedrag, bijvoorbeeld meer alcohol drinken om spanning te verdragen.
In de beschrijving van de promotie plechtigheid benadrukt de Rijksuniversiteit Groningen dat vooral mensen met meerdere kwetsbaarheden tegelijk zwaar getroffen worden. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen met onzekere contracten én eerdere psychische klachten. Deze groep blijkt het meest te lijden onder de combinatie van werkloosheid, pandemie maatregelen en bestaansonzekerheid.
Dat beeld is belangrijk voor preventie. Het zegt namelijk dat we niet alleen naar losse gebeurtenissen moeten kijken, maar ook naar stapeling. Iemand met een tijdelijk contract, schulden en een kwetsbare gezondheid heeft minder reserve om een nieuwe klap op te vangen. Juist daar kan ondersteuning op de werkvloer en in de zorg een groot verschil maken.
Aan de andere kant van de wereld onderzoekt public health deskundige Lijun Liu van Chongqing Three Gorges Medical College samen met collega’s hoe life events en sociale steun samenhangen met gezondheid bij oudere mensen op het Chinese platteland. Zij richten zich op gezondheid gerelateerde kwaliteit van leven. Dat is een brede maat voor hoe iemand zijn lichamelijke, psychische en sociale functioneren ervaart.
De onderzoekers gebruiken vragenlijsten om te meten welke gebeurtenissen ouderen meemaken, hoeveel steun zij ervaren van familie, buren en instellingen en hoe zij hun gezondheid beleven. Ze bekijken niet alleen losse verbanden, maar ook hoe sociale steun de klap van negatieve gebeurtenissen kan verzachten. In de beschrijving van hun resultaten schrijven Liu en collega’s dat beide factoren samen belangrijk zijn.
Zij formuleren het zo: “Negative life events and social support both play important roles in the HRQoL of rural older adults, with social support acting as a moderating variable.” Hiermee zeggen zij dat zowel nare gebeurtenissen als steun uit de omgeving bepalend zijn voor hoe iemand zijn kwaliteit van leven ervaart. Sociale steun werkt daarbij als een soort demper.
In hun artikel gaan Liu en collega’s verder in op de cijfers achter die conclusie. Zij laten zien dat negatieve gebeurtenissen samenhangen met een lagere ervaren kwaliteit van leven, terwijl sociale steun juist positief samenhangt met deze kwaliteit. Daarbij gebruiken zij statistische modellen die laten zien welke factor wat voorspelt.
Over deze analyses schrijven zij: “Regression analysis for moderating effects showed that life events negatively predicted HRQoL, while social support positively predicted HRQoL.”
Eenvoudig gezegd betekent dit dat nare gebeurtenissen de ervaren gezondheid omlaag duwen, terwijl steun uit de omgeving haar omhoog duwt.
In de conclusie trekken de auteurs de lijn door naar beleid voor gezonde veroudering. Zij plaatsen hun bevindingen in de context van een snel vergrijzende Chinese samenleving, waarin ouderen op het platteland vaak minder toegang hebben tot zorg en voorzieningen. Hun boodschap is relevant voor elk land waar ouderen een groeiende groep vormen en waar sociale netwerken onder druk staan.
In die conclusie formuleren zij het zo: “Enhancing social support systems and reducing negative life events are crucial for improving the health-related quality of life in rural older adult populations.”
Dat is een duidelijke oproep: beleid en praktijk moeten niet alleen focussen op medische zorg, maar ook op steun netwerken en het voorkomen of verzachten van zware gebeurtenissen.
Als we het werk van Mangot Sala en Liu naast elkaar leggen, ontstaat een helder beeld. Aan de ene kant laat het Nederlandse onderzoek zien hoe ontwrichtende gebeurtenissen in werk en samenleving, zoals langdurige werkloosheid en een pandemie, leiden tot ongezonder gedrag en meer psychische klachten. Aan de andere kant laat het Chinese onderzoek zien dat sociale steun een belangrijke buffer is die helpt om kwaliteit van leven op peil te houden, ook als er veel speelt in iemands leven.
Voor werkgevers en beleidsmakers betekent dit dat life events geen privézaak zijn die los staat van het werk. Ontslagrondes, reorganisaties, onzekerheid over contracten of een ziekte in de familie raken direct aan gezondheid, gedrag en inzetbaarheid. Tegelijkertijd kan de werkvloer een bron van steun zijn: collega’s die luisteren, leidinggevenden die meedenken en programma’s die ruimte geven om ervaringen te delen en nieuwe gewoonten op te bouwen.
Groepsgerichte preventie kan daarbij helpen. In groepen kunnen mensen herkennen dat zij niet de enigen zijn met zorgen over baan, mantelzorg of gezondheid. Dat vermindert schaamte en vergroot het gevoel van controle.
Het sluit goed aan bij de boodschap van Liu: sociale steun is niet alleen fijn, maar aantoonbaar belangrijk voor kwaliteit van leven.
Bij #SAM zien we dagelijks hoe groot de invloed is van life events op het welzijn van mensen. Veel deelnemers aan onze trainingen zitten midden in grote veranderingen: een scheiding, financiële zorgen, een zieke ouder of spanning op het werk. De onderzoeken van Mangot Sala en Liu laten zien dat zulke gebeurtenissen niet vanzelf “overwaaien”. Ze raken zowel gezondheidsgedrag als ervaren kwaliteit van leven.
Daarom brengen wij mensen met vergelijkbare uitdagingen samen in groepen. In een veilige setting delen zij verhalen, krijgen zij kennis en leren zij concreet hoe zij beter voor zichzelf kunnen zorgen. De kracht zit in de combinatie: een expert die het proces begeleidt én een groep die zorgt voor herkenning en steun. Zo bouwen deelnemers niet alleen aan nieuwe kennis, maar ook aan hoop, veerkracht en praktische gewoonten.
Voor werkgevers is dat essentieel. Bijna tien miljoen Nederlanders hebben een werkgever. Wanneer organisaties ruimte maken voor groepsgerichte preventie, helpen zij medewerkers beter omgaan met grote gebeurtenissen in hun leven. Dat is niet alleen menselijk, maar ook verstandig beleid: mensen die zich gezien en gesteund voelen, zijn op de lange termijn gezonder en beter inzetbaar.
Door onderzoek zoals dat van Mangot Sala en Liu serieus te nemen, kunnen we samen toe werken naar een werkpraktijk waarin life events geen stille crisis worden, maar een gedeeld vertrekpunt om steun en preventie goed te organiseren.
Bronnen (APA stijl)
Liu, L., Li,J., Tang, Y., Chen, C., Yu, C., Li, X., Peng, L., & Zheng, D. (2025). Theimpact of life events on health-related quality of life in rural older adults:The moderating role of social support. Frontiers in Public Health, 13.https://doi.org/10.3389/fpubh.2025.1587104 Frontiers+1
Mangot Sala, L. (2023). Disruptive life eventsand health: Longitudinal evidence from a large cohort in the Netherlands[Proefschrift, Rijksuniversiteit Groningen]. University ofGroningen. https://doi.org/10.33612/diss.774838041 RUG Research+1
Dit artikel is tot stand gekomen met behulp van AI en zorgvuldig geredigeerd door de redactie van #SAM. We geloven dat AI een waardevol hulpmiddel is om wetenschappelijke kennis toegankelijker te maken voor een breder publiek. Door complexe rapporten te vertalen naar begrijpelijke taal, maken we belangrijke inzichten over preventie beschikbaar voor iedereen, ongeacht opleidingsniveau of achtergrond.
Dit verandert niets aan de inhoud of de waarde van het oorspronkelijke onderzoek. Integendeel: het helpt om de kern en relevantie ervan beter zichtbaar te maken. Onze rol bij #SAM is dan ook om relevant onderzoek op te sporen en te zorgen dat dit bij de juiste persoon terechtkomt, op een manier die aansluit bij hun leefwereld.
We streven naar heldere uitleg, rijk aan voorbeelden en ondersteund met bronverwijzingen, visuals en praktisch toepasbare inzichten. Zo vergroten we samen de bewustwording over gezondheid en maken we preventie écht bereikbaar en begrijpelijk voor iedereen. We werken doorlopend aan het verbeteren van de instructies voor het model.
Heb je tips? Mail ronald@hashtagsam.nl
Life events versnellen veroudering en beïnvloeden hoop en welzijn; preventie op werk maakt écht verschil.
Waarom samen bewegen zo effectief is: wetenschap, fysiotherapie en de ‘Beweeg voor het leven’-training van #SAM
Wat slaap met je lichaam doet en hoe je met kleine stappen beter slaapt volgens de wetenschap.