Levensgebeurtenissen onder de loep
Life events raken gezondheid; sociale steun beschermt kwetsbare mensen, ook in en rond het werk.
Lees meer
In 2024 verscheen in het tijdschrift Behavior Genetics een studie van het Nederlands Tweelingenregister over de invloed van ingrijpende gebeurtenissen op onze biologische veroudering. In 2025 volgde in Cognitive Therapy and Research een internationale studie naar de rol van hoop, levenstevredenheid en geluk bijdezelfde soort gebeurtenissen.
Samen laten deze onderzoeken zien dat life events, zoals baanverlies of ziekte, niet alleen in je hoofd zitten, maar ook terug te zien zijn in je lichaam én in hoe je naar de toekomst kijkt.
In deze blog leggen we uit wat deze studies lieten zien, wat begrippen als epigenetische veroudering en hoop in de wetenschap betekenen en waarom dit belangrijk is voor preventie en de werkvloer.
Met life events bedoelen onderzoekers belangrijke gebeurtenissen in een mensenleven. Dat kunnen nare gebeurtenissen zijn, zoals scheiding, ontslag, schulden, geweld of ernstige ziekte. Maar het kunnen ook positieve gebeurtenissen zijn, zoals een promotie, verhuizing naar een droomhuis of de geboorte van een kind.
Belangrijk is dat zulke gebeurtenissen vaak veel veranderen in iemands dagelijks leven. Ze vragen extra energie, tijd en aanpassing. De vraag van de onderzoekers is dan: wat doet die opeenstapeling van gebeurtenissen met je gezondheid, op de korte én lange termijn?
Het eerste onderzoek is uitgevoerd door onder andere Bodine Gonggrijp, verbonden aan het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving en het Nederlands Tweelingenregister van de Vrije Universiteit Amsterdam. Het team gebruikte gegevens van meer dan 1.800 volwassen deelnemers uit het Tweelingenregister en keek naar hun levensgebeurtenissen en naar zogenaamde epigenetische biomarkersv an veroudering. Epigenetische veroudering betekent dat onderzoekers via kleine chemische veranderingen op het DNA kunnen inschatten hoe “oud” het lichaam zich gedraagt, los van het aantal verjaardagen.
In het artikel legt Gonggrijp uit wat het doel was van de studie. Zij zegt hierover: “We aimed to understand the long-term impact of negative life events on epigenetic ageing.”.
Deze uitspraak is belangrijk, omdat het duidelijk maakt dat het niet alleen ging om hoe mensen zich voelen, maar ook om wat er in hun lichaam verandert.
De onderzoekers keken naar verschillende soorten negatieve gebeurtenissen, zoals financiële problemen, baanverlies en slachtofferschap van geweld. Zij vergeleken die informatie met metingen van epigenetische leeftijd. In de samenvatting schrijven zij dat de link blijft bestaan, zelfs als je rekening houdt met leefstijl.
Ze formuleren het zo: “Associations between a higher number of negative life events and epigenetic age acceleration persisted after adjusting for BMI, smoking, and white blood cell counts.”
Hiermee laten zij zien dat het effect niet simpelweg te verklaren is door roken, gewicht of ontsteking, maar dat de gebeurtenissen zelf een rol lijken te spelen.
Aan het eind van het artikel trekken Gonggrijp en collega’s een bredere conclusie. Zij schrijven: “These findings underscore the intricate link between environmental stressors and biological aging.”
Met andere woorden: wat je meemaakt in je leven, zeker als het zwaar is, laat een spoor achter in je biologische veroudering. Dat maakt het thema life events ook voor preventie en werkgevers heel concreet. Het gaat niet alleen om “een lastige periode”, maar om meetbare gezondheidseffecten.
Het tweede onderzoek is uitgevoerd door Gökmen Arslan van Mehmet Akif Ersoy University in Turkije en collega’s van onder andere de University of Melbourne. Zij gebruikten gegevens van 851 mensen uit 48 landen die een jaar lang meerdere vragenlijsten invulden. De onderzoekers keken naar gebeurtenissen in het leven, maar ook naar hoop, levenstevredenheid, geluk en depressieve klachten.
In het artikel beschrijven Arslan en collega’s dat negatieve gebeurtenissen samenhangen met hoe mensen naar hun leven kijken.
Ze schrijven bijvoorbeeld: “Negative life events negatively predicted hope, subjective happiness, satisfaction with life, and increased depressive symptoms.”
Dit betekent dat nare gebeurtenissen vaak zorgen voor minder hoop en geluk en juist voor meer depressieve gevoelens.
Tegelijkertijd laten zij zien dat positieve gebeurtenissen een ander patroon hebben. In dezelfde studie staat: “Positive life events were indirectly associated with depressive symptoms through increased hope, subjective happiness, and satisfaction with life.”
Dat wil zeggen: fijne gebeurtenissen geven mensen meer hoop en tevredenheid, enjuist dát lijkt te beschermen tegen depressieve klachten.
De kern van het artikel is dat hoop en welbevinden een soort schakel vormen tussen wat iemand meemaakt en hoe iemand zich mentaal voelt. Arslan en collega’s vatten dat samen met de zin: “Hope and wellbeing were found to mediate the relationship between life events and depressive symptoms.”
In simpel Nederlands: wat je meemaakt doet ertoe, maar hoe veel hoop en tevredenheid je ervaart, bepaalt voor een deel hoe zwaar het op je mentale gezondheid drukt.
Als we deze twee onderzoeken naast elkaar leggen, ontstaat een duidelijk beeld. Aan de ene kant laat de studie van Gonggrijp zien dat stapelingen van zware gebeurtenissen samenhangen met versnelde biologische veroudering. Aan de andere kant laat de studie van Arslan zien dat dezelfde soort gebeurtenissen ook diep ingrijpen in hoe mensen zich voelen, hoe hoopvol ze zijn en hoe zij naar hun leven kijken.
Dat geeft een dubbele boodschap. Ten eerste laten de resultaten zien dat het van groot belang is om oog te hebben voor mensen die meerdere ingrijpende gebeurtenissen tegelijk of kort na elkaar meemaken, bijvoorbeeld schulden, relatieproblemen en ziekte. Ten tweede laten ze zien dat het versterken van hoop, tevredenheid en geluk geen “zachte” luxe is, maar een beschermende factor tegen depressie.
Voor preventie betekent dit dat het niet genoeg is om alleen naar symptomen te kijken. Het gaat óók om het verhaal van iemand: wat er in zijn of haar leven gebeurt, hoeveel steun iemand ervaart en hoeveel toekomstperspectief iemand nog ziet.
Op de werkvloer spelen life events een grote rol, ook als ze zich buiten werktijd afspelen. Medewerkers krijgen te maken met scheiding, mantelzorg, financiële druk, gezondheidsproblemen of migratie. Die gebeurtenissen kosten energie en hebben impact op slaap, concentratie, motivatie en lichamelijke gezondheid.
De onderzoeken van Gonggrijp en Arslan maken duidelijk dat werkgevers en beleidsmakers niet alleen moeten kijken naar verzuimcijfers of productiviteit, maar ook naar de levensfase en levensgebeurtenissen van medewerkers. Preventie betekent dan bijvoorbeeld ruimte bieden voor gesprekken, psycho-educatie over stress en rouw, en toegang tot programma’s die hoop, veerkracht en sociale steun versterken.
Groepsgerichte preventie, zoals groepscoaching of peer programma’s, kan daarbij helpen. In een groep ontstaat herkenning, delen mensen hun verhaal en groeit vaak de hoop dat verandering mogelijk is. Dat sluit goed aan bij de inzichten uit het tweede onderzoek, waarin hoop en welbevinden een centrale plek innemen.
Bij #SAM kijken we naar welzijn als iets dat je hele leven raakt, niet alleen je werkdag. In onze trainingen komen mensen samen die vaak midden in zulke life events zitten, zoals een scheiding, burn-out, verlies of langdurige mantelzorg. De onderzoeken hierboven laten zien dat die gebeurtenissen zowel in het lichaam als in de beleving van het leven hun sporen achterlaten.
Door mensen in groepen samen te brengen rond een gedeelde uitdaging, ontstaat een veilige plek om ervaringen te delen, hoop te versterken en nieuwe gewoonten op te bouwen. Zo werken we stap voor stap aan toegankelijke preventie voor grote groepen werknemers, juist op momenten dat het leven ingewikkeld is. Als werkgevers die ruimte geven, kunnen we samen voorkomen dat ingrijpende gebeurtenissen onnodig uitgroeien tot langdurige klachten.
Dit sluit aan bij de kern van wat we met #SAM willen: niet wachten tot mensen vastlopen, maar op tijd ondersteuning bieden die begrijpelijk, betaalbaar en dicht bij hun leefwereld is.
Voor meer informatie over onze werkwijze: https://www.hashtagsam.nl/werkwijze
Bronnen (APA-stijl)
Gonggrijp, B.M. A., van de Weijer, S. G. A., Bijleveld, C. C. J. H., Boomsma, D. I., &van Dongen, J. (2024). Negative life events and epigenetic ageing: A study in the Netherlands Twin Register. Behavior Genetics. Advance online publication. https://doi.org/10.1007/s10519-024-10211-z link.springer.com+1
Arslan, G.,Jarden, A., Yıldırım, M., Jarden, R., & Silapurem, L. (2025). Longitudinal associations between life events, hope, life satisfaction, happiness, and depressive symptoms. Cognitive Therapy and Research. Advance online publication.https://doi.org/10.1007/s10608-025-10630-0 link.springer.com+1
Dit artikel is tot stand gekomen met behulp van AI en zorgvuldig geredigeerd door de redactie van #SAM. We geloven dat AI een waardevol hulpmiddel is om wetenschappelijke kennis toegankelijker te maken voor een breder publiek. Door complexe rapporten te vertalen naar begrijpelijke taal, maken we belangrijke inzichten over preventie beschikbaar voor iedereen, ongeacht opleidingsniveau of achtergrond.
Dit verandert niets aan de inhoud of de waarde van het oorspronkelijke onderzoek. Integendeel: het helpt om de kern en relevantie ervan beter zichtbaar te maken. Onze rol bij #SAM is dan ook om relevant onderzoek op te sporen en te zorgen dat dit bij de juiste persoon terechtkomt, op een manier die aansluit bij hun leefwereld.
We streven naar heldere uitleg, rijk aan voorbeelden en ondersteund met bronverwijzingen, visuals en praktisch toepasbare inzichten. Zo vergroten we samen de bewustwording over gezondheid en maken we preventie écht bereikbaar en begrijpelijk voor iedereen. We werken doorlopend aan het verbeteren van de instructies voor het model.
Heb je tips? Mail ronald@hashtagsam.nl
Life events raken gezondheid; sociale steun beschermt kwetsbare mensen, ook in en rond het werk.
Waarom samen bewegen zo effectief is: wetenschap, fysiotherapie en de ‘Beweeg voor het leven’-training van #SAM
Wat slaap met je lichaam doet en hoe je met kleine stappen beter slaapt volgens de wetenschap.